گزارش ماهانه اخبار نقض حقوق محیط زیست در خرداد 1396

تهیه و تنظیم : نادر زندی

در خرداد ماه نیز همچون ماههای گذشته شاهد نقض حقوق محیط زیست بودیم که به اختصار به درج مطالب ان پرداخته ایم تا به اطلاع همگان برسانیم.
دستگیری شکارچیان وصیادان متخلف و احکام صادرشده
در این ماه عامل شکار یک کل و یک بز وحشی در پارک ملی کلاه قاضی ، سه شکارچی غیر مجاز در ساوه ، پنج شکارچی غیر مجاز در قزوین ، سه شکارچی غیر مجاز در مازندران،دو شکارچی غیر مجاز در آبادان ، سه شکارچی غیر مجاز در آمل ، سه شکارچی غیر مجاز در پارک ملی کلاه قاضی و چهار صیاد غیر مجاز در بروجرد همگی دستگیر شدند. در این ماه دو شکارچی در پارک ملی قمیشلو به جرم شکار غیر مجاز به ترتیب به 3 سال حبس و جزای نقدی و دیگری به 2 سال حبس محکوم شدند.همچنین یک شکارچی به جرم توهین به محیط بانان انزلی به یک سال حبس و یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم شد.

ساخت بیش از 30 سد بر روی دجله و فرات
متاسفانه بیش از 30 سد توسط کشورهای ترکیه عراق و سوریه بر روی 2 رودخانه دجله و فرات ساخته شده است.در نتیجه این سد سازی ها بیش از 2 میلیون هکتار ار اراضی کشاورزی در عراق بدون استفاده باقی مانده و خود منشا ذرات ریز و ایجاد گرد و غبار در عراق و ایران شده است.از طرفی این سد سازی ها باعث کاهش آب تالاب ها و خشک شدن نزدیک به 90 در صد از مناطق مرطوب و تالاب ها در جنوب عراق بخصوص هورالعظیم و هورالهویزه شده است ،همچنین اراضی کشاورزی وابسته به آب فرات در چند سال گذشته از 20 در صد به 12 در صد کاهش یافته که این امر موجب خارج شدن 696 هزار هکتار از زمین های کشاورزی از چرخه تولید خواهد شد.

رتبه اول ایران در فرسایش خاک
شوربختانه میزان سالانه فرسایش خاک در جهان 75 میلیارد تن است و در ایران 2 میلیارد تن می باشد.مساحت خاک ایران 2.1 در صد از خشکی های زمین است و با توجه به مساحت کشور فرسایش خاک در ایران چیزی معادل 7.7 در صد فرسایش جهانی و حدود 3 برابر فرسایش خاک در اسیاست.بر طبق امار میزان فرسایش خاک در ایران 48 تن هکتار در سال می باشد این در حالی است که این فرسایش در اروپا 12 تن و در امریکا 4 تن هکتار در سال است.قابل ذکر است که تقریبا برای تشکیل 1 سانتی متر خاک کشاورزی نیاز به 400 سال زمان نیاز است.

معضل ریز گرد ها در خوزستان
در پی ورود توده گرد و غبار در تاریخ 3 خرداد میزان آلودگی هوا در خرمشهر به 33 برابر حد مجاز و در آبادان به حدود 22 برابر حد مجاز رسید.بر طبق گفته اداره محیط زیست خوزستان غلظت ذرات گرد و غبار در اندازه 10 میکرون در خرمشهر به 4957 میکروکرم بر متر مکعب ،در اهواز 264 میکروگرم بر متر مکعب و شادگان 183 میکروگرم بر متر مکعب رسید.

معضل کمبود آب شرب
بر طبق گفته استاندار سیستان و بلوچستان 3800 روستای این استان فاقد شبکه آبرسانی است که از این تعداد 1300 روستا با تانکر آبرسانی شده و 380 روستای دیکر نیز در انتظار آبرسانی هستند.این استان دارای 51 در صد جمعیت روستایی است و مردمان این روستا ها با مشکلات فراوانی برای تامین آب شرب روبرو هستند و برای رفع نیاز ساکنان این روستا ها به بیش از 1600 لیتر بر ثانیه آب نیاز است که هم اکنون تامین آب به میزان 700 لیتر بر ثانیه بیشتر امکان پذیر نیست.

چرای 6 میلیون دام در جنگل های شمال
هم اکنون 6 میلیون واحد دامی در جنگل های 3 استان شمالی کشور مشغول چرای هستند این در حالی است که اگر هر دام روزانه یک نهال نورسته را بخورد سالانه نهال های روئیده در 400 هکتار خوراک این دام ها میشود و به این ترتیب نهال هایی که باید پوشش آینده جنگل را ایجاد کنند نابود میشوند.در حال حاضر جنگل های کشور شرایط نابسامانی را تجربه میکنند از یک طرف وجود این تعداد دام و از سوی دیگر طرح های عمرانی و ساخت و ساز های غیر مسئولانه ،شیوع انواع آفات و آتش سوزی ها نفس جنگل های ایران را به شمارش انداخته است.

کاهش 90 در صدی فک خزری
متاسفانه جمعیت فک های خزری بسیار کاهش یافته و بر طبق آخرین سر شماری فقط 100 هزار فک در خزر وجود دارد این در حالی است که در گذشته نزدیک به یک میلیون فک خزری در این اکوسیستم وجود داشته است.از عوامل موثر در کاهش 90 در صدی جمعیت فک خزری میتوان به شکار بی رویه این جاندار توسط برخی کشور های حاشیه خزر، به دام افتادن انها در تورهای ماهیگیری و آلودگی شدید صنعتی و نفتی بیان کرد.شایان ذکر است که فک خزری یکی از پستانداران کمیاب آبزی در دنیاست که فقط در خزر و رودخانه های منتهی به آن زندگی میکند.این پستاندار به طور میانگین 1.5 متر طول و 68 کیلوگرم وزن دارد و یکی از کوچکترین انواع فک به شمار میرود.

وجود یک میلیون وسیصد هزار خودروی فرسوده در کشور
بنابرامار ستاد مصرف سوخت کشور در حال حاضر 1 میلیون و 300 هزار خودروی فرسوده در کشور وجود دارد که طبق اظهارات رئیس این نهاد از این میزان باید 400 هزار دستگاه در سال 96 و بقیه در 3 یا 4 سال اینده از رده خارج شوند ولی متاسفانه اکثر مالکان این خودرو ها از قشر ضعیف جامعه بوده و از طریق همین خودرو ها امرار معاش میکنند.باید اضافه کرد که وجود این تعداد خودروس فرسوده باعث افزایش آلاینده های خطرناک در هوا بخصوص در شهر های بزرگ و همچنین باعث افزایش مصرف سوخت در کشور است.

آتش سوزی در مراتع وجنگل ها
در این ماه 20 هکتار از عرصه های طبیعی در ایلام،-30هکتار از منابع ملی در کهگیلویه و بویر احمد ، 11 هکتار از پوشش گیاهی در میانکاله، 25 هکتار از جنگل ها و مراتع در گچساران ، 50 کتار از جنگل کرخه ، 7 هکتار از جنگل دز، 3 هکتار جنگل های منطقه کلاش در جوانرود و 1500 متر مربع از پارک ملی گلستان طعمه حریق شدند.همچنین مناطق آشوراده ، سرخ گیر ایوان، گیلانغرب ، سفید کوه خرم اباد و منطقه حفاظت شده دنای شرقی نیز دچار آتش سوزی شدند.باید اشاره کنم که عامل 95 در صد آتش سوزی ها عوامل انسانی میباشد.

قاچاق پرندگان
در این ماه 120 قطعه مرغ عشق و طوطی کوتوله ،-2 قطعه کبک ، 2 قطعه جیرفتی قاچاق در ایرانشهر ،41 قطعه انواع پرندگان وحشی در شهرستان نهبندان ، 58 قطعه طوطی کوتوله در زاهدان ، 90 قطعه مرغ مینای قاچاق در شاهرود ، 180 قطعه مرغ مینای قاچاق در مرز شمالی سیستان و بلوچستان ، 150 قطعه چکاوک قاچاق در زاهدان و 240 قطعه مرغ مینا در شهرستان نهبندان توسط مامورین کشف و ضبط گردید، همچنین نیرو های یگان محیط زیست موفق به کشف محموله غیر مجاز 1028 قطعه پرنده قاچاق در شهرستان سراوان شدند این محموله شامل 75 قطعه طوطی سبز، 149 طوطی کوتوله، 454 قطعه عروس هلندی و 350 فنج بود.

نقش 70 در صدی فاظلاب های صنعتی و خانگی در آلودگی خزر
فاضلاب های صنعتی و خانگی استان های شمالی پس از ورود به رودخانه به دریای خزر میریزد و این موضوع باعث اسیب جدی به این اکوسیستم وارد کرده است.از سوی دیگر اکتشاف و استخراج نفت باعث آلودگی نفتی آن شده و مطمئنا خطرات جدی را برای آبزیان و همچنین ساحل نشینان به همراه خواهد داشت.باید اضافه کنم که متاسفانه زباله های شهرستان آستارا نیز در هر دقیقه 12 لیتر شیرابه تولید میکنند که به علت نبود سیستم دفن مناسب و استاندارد و نزدیکی دپوی زباله به دریا تمام این شیرابه ها وارد دریا میشود و با وجود چنین شرایطی باید منتظر عواقب بعدی آن در آینده باشیم.

برداشت 70 تا 80 در صدی از منابع آب های زیر زمینی
کشور های دوست دار محیط زیست در شرایط بهینه تنها تا 20 در صد از آب های زیر زمینی را برداشت میکنند و برداشت بالای 40 در صد از آب های زیرزمینی را بحرانی تلقی کرده اند ولی متاسفانه در ایران در حدود 70 تا 80 در صد منابع آب های زیرزمینی برداشت شده است که یکی از اسیب های آن فرونشست دشت های کشور است که هم اکنون شاهد آن هستیم به عنوان مثال سالیانه حدود 370 میلیون متر مکعب از منابع آب های زیرزمینی در دشت ورامین برداشت میشود که از این میزان 340 میلیون متر مکعب مربوط به چاه های مجاز و 30 میلیون مترمکعب مربوط به چاه های غیرمجاز است که این حجم استفاده از آب های زیرزمینی مسلما اثرات بسیار خطرناکی را برای این دشت به همراه خواهد داشت
شیوع بیماری قارچ زغالی در جنگل های زاگرس
متاسفانه بیماری درختی قارچ زغالی و آفت سوسک چوب خوار در یک میلیون و 130هکتار از جنگل های زاگرس شیوع پیدا کرده است و این بیماری به بیش از 10 در صد از این جنگل ها خسارت وارد کرده است.همچنین آفت کرم جوانه خوار بلوط نیز در این مناطق شیوع پیدا کرده است و اکنون در بیش از 188 هزار هکتار در استان های کردستان . آذربایجان غربی.ایلام.چهارمحال بختیاری و کرمانشاه شاهد آن هستیم.از دلایل شیوع این آفت میتوان به تغییر اقلیم .تخریب منابع طبیعی و کاهش بارندگی اشاره کرد.

پایین آمدن سطح دریاچه ارومیه نسبت به سال پیش
بر اساس آخرین گزارشات دریافتی از وضعیت دریاچه، تراز سطح آب ۱۲۷۰.۷۹ متر است، در حالی که در خرداد ماه سال گذشته ۱۲۷۰.۹۷ بوده است.وسعت دریاچه در خرداد ماه سال جاری ۲۳۳۴.۱ متر مربع بودو در خرداد ماه سال گذشته نیز وسعت دریاچه ارومیه ۲۳۳۴.۱ متر مربع ثبت شده است. حجم آب دریاچه ارومیه در حال حاضر، ۲.۱۰۷ میلیارد متر مکعب است که در این حوزه نیز شاهد کاهش حجم آب دریاچه از ۲.۵۵۴ میلیارد متر مکعب به ۲.۱۰۷ میلیارد متر مکعب هستیم.تراز آب دریاچه ارومیه ۱۲۷۰متر و ۹۳ سانتی متر است که نسبت به سال گذشته کاهش یافته،« اما این وضعیت نگران کننده نیست.» و با این حال شهروندان آذری در فضاهای مجازی فیلمها و خبرهای ناگواری از شروع طوفانهای نمک در اطراف دریاچه و باغ های این منطقه، میدهند.