7 سپتامبر، روز هوای پاک
کاهش تعداد روزهای آسمان آبی رنگ و مرگ بیش از هفت میلیون نفر در سال به علت آلودگی هوا و همچنین اثرات مخرب و گسترده آلودگی هوا بر سیاره زمین, جامعه جهانی را بر آن داشت تا هفت سپتامبر مصادف با شانزدهم شهریور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با هدف تشویق و افزایش سطح آگاهی مردم جهت مقابله با آلودگی هوا, روز هوای پاک معرفی گردد. آنچه بر اهمیت هوای پاک در کشور ایران می افزاید، تولید و استفاده از سوخت‌های فسیلی با کیفیت پایین در کنار صنایع فرسوده است.
به عنوان مثال عدد اکتان بنزین معمولی تولید داخل کشور را 87 یا کمتر عنوان می کنند. علاوه بر آن سوخت توزیعی در کشور به دلایل دارا بودن تمام مولفه های زیست محیطی مانند گوگرد، بنزین، آروماتیک و اولفین دارای استاندارد یورو دو وسه یا یورو چهار است. در حالی که حداقل استاندارد جهانی مطابق با استاندارد های محیط زیستی یورو پنج با عدد اکتان بالای 95 و گوگرد زیر PPM10 می باشد. خودرو سازان داخلی با تغییر برخی پارامترها در الگوریتم موتور خودروها، پاشش سوخت یا زمان جرقه زدن در موتور را تغییر می دهند که این امر سبب افزایش مصرف سوخت و آلودگی بیشتر هوا می شود.
آلودگی شهرها: عامل دوم آلودگی شهرهای ایران استفاده از سوخت مازوت یا نفت سیاه در نیروگاه های تولید برق است. به گزارش برق نیوز مورخ ۱۷ آذر ۱۴۰۰ روزانه حدود ۱۳ میلیون لیتر مازوت در کشور تولید می شود که به دلیل سیاست های حاکم بر کشور در چند سال اخیر و عدم امکان صادرات مازوت در برخی از روز های سال نیروگاه ها تا ۶۰ میلیون لیتر مازوت مصرف کرده اند، که این امر اکسید گوگرد فراوانی را به خون شهروندان تزریق کرده است.
به طوری که سرپرست اداره محیط زیست البرز در گفتگو با خبرگزاری ایسنا(۲۵ خرداد ۱۴۰۱) اعلام داشت استان البرز در بهار ۱۴۰۱ حتی یک روز هم هوای پاک نداشته است.
ریزگردها: عامل دیگری که امروزه بیش از هر چیز آسمان آبی را از شهرهای ایران ربوده است، پدیده ریزگردها می باشد. این پدیده در نتیجه بحران کم آبی و خشک شدن تالاب ها و دریاچه های کشورهای همسایه و همچنین ایران است. پدیده ریزگردها در سال های اخیر استانداردهای آلودگی هوا را از PM2.5 به PM10 تغییر داده و نفس شهروندان استان‌های غربی را به شماره انداخته است. پدیده ریزگردها، آلودگی ۶۷ برابر حد مجاز را در مورخ ۸ مرداد ۱۴۰۱ به شهروندان اهواز تحمیل کرد که علاوه بر آثار مخرب زیست محیطی، اثرات اجتماعی، اقتصادی و همجنین سلامت شهروندان در این مورد بسیار گسترده و طولانی مدت خواهد بود، بطوریکه طبق نظر کارشناسان ریزگردها بر سلامت روانی(فردی و اجتماعی)، بهداشت، هزینه های اقتصادی، هزینه های درمانی، افزایش تصادفات رانندگی و کاهش تمرکز افراد در کارهای روزمره اثرگذار بوده اند .
به یقین میتوان اعلام کرد که یکی از مهمترین راهکارهای کاهش آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی است که در اجلاس جهانی آب و هوا ۲۰۲۲ در شهر گلاسکو ۲۰۰ کشور به آن متعهد شدند.
هرچند که ابراهیم رئیسی به سازمان محیط زیست دستور داد تا با همکاری وزارت امور خارجه و سایر نهادهای ذیربط به موضوع ریزگردها رسیدگی کنند، اما اقدام عملی در این زمینه انجام نشد.
سند ۲۰۳۰ یونسکو: اهداف هفتم، نهم و سیزدهم از سند ۲۰۳۰ یونسکو به روشنی یک نقشه راه جهت آلودگی هوا پیش روی کشورها قرار داده است. این اهداف از سند ۲۰۳۰ یونسکو جایگزینی انرژی های تجدید پذیر به جای سوخت‌های فسیلی و ارتقا صنعت فرسوده کشور در جهت کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای را پیش روی دولت‌ها، به ویژه دولت جمهوری اسلامی ایران قرار داده است.
اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران, صیانت از هوای پاک برای کلیه نسل ها را به عهده دولت، به عنوان نماینده مدعی العموم قرار داده است. متاسفانه دولت ایران نه تنها از این وظیفه قانونی سر باز میزند بلکه فعالان و مدافعان حقوق محیط زیست ایران را تحت عناوین واهی زندانی و شکنجه می کند. در همین زمینه عده ای از فعالان محیط زیست با نام‌های طاهر قدیریان، نیلوفر بیانی، هومن جوکار، سپیده کاشانی، امیرحسین خالقی، مراد طاهباز، کاوه مدنی و کاووس سید امامی که در زندان به طرز مشکوکی درگذشت و مقامات علت مرگ وی را خودکشی اعلام کردند که از سوی خانواده وی، این ادعا رد شد، در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۹۷ توسط اطلاعات سپاه دستگیر و روانه زندان شدند که با اتهامات واهی نظیر جاسوسی و فساد فی‌العرض، در زندان‌ها حبس کرده و آن‌ها را از حقوق طبیعی و ذاتی خود محروم کرده‌اند.
هرچند که در ابتدا عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان وقت تهران، اتهام بازداشت شدگان را جاسوسی اعلام کرد اما پس از گذشت مدتی، وزیر اطلاعات ایران در دیدار با جمعی از نمایندگان مجلس، اعلام کرد که وزارت اطلاعات هیچ دلیلی مبنی بر جاسوسی فعالان بازداشت شده نیافته است اما با وجود این نیز جمهوری اسلامی ایران کماکان از آزادی این فعالان سر باز میزند.
ما فعالان حقوق بشر در کانون دفاع از حقوق بشر در ایران ضمن محکوم کردن عدم اقدام لازم دولتمردان جمهوری اسلامی ایران در جهت رفع مواردی که موجب آلودگی هوا و محیط زیست می‌شوند، و همچنین اعلام حمایت خود از فعالان محیط زیست که در زندان‌های دولت ایران محبوس هستند، اعلام میداریم، طبق اعلامیه جهانی حقوق بشر ماده ۳: حق حیات برای همه، ماده ۶: ارزش انسانی در همه جا، ماده ۸: رعایت حقوق انسانی توسط قانون، ماده ۹: عدم توقیف، حبس یا تبعید غیر قانونی و ماده ۲۸: حق دنیای زیبا و آزاد برای همه، شهروندان ایران می‌بایست از ابتدایی‌ترین حق خود که همان تنفس هوای پاک است برخوردار شوند و دولت موظف است که زمینه و بستر لازم این حق را فراهم نموده و به اصل ۵۰ قانون اساسی پایبند باشد.
1489
کانون دفاع از حقوق بشر در ایران
کمیته دفاع از حقوق محیط زیست
