گزارش نقض حقوق طبیعی محیط زیست ایران در آذر ماه ۱۳۹۷
تهیه و تنظیم گزارش : کاوه شیخ محمدی
در آذر ماه سال 1397 متاسفانه شاهد تلف شدن دسته جمعی انواع پرندگان وحشی در نقاط مختلف ایران بعلت مسومیت بودیم که به یک پدیده روزانه تبدیل شده است .دفع زباله از طرف بخش دولتی و همچنین خصوصی بصورت اصولی انجام نمی شود و این پرندگان بعلت در دسترس نبودن غذای کافی بناچار از زباله های رها شده در محیط زیست توسط نهادهادی مختلف تغذیه می کنند و بعلت عامل انسانی تلف می شوند. این درحالی است که دستگاههای اداری و مدیران دولتی ایران هیچ گونه برنامه مدون و شفاف که قابل اجرا باشد بعد از 40 سال زمامداری امور حتی در امر محاء و دفع زباله بصورتی که محیط زیست آسیب نرساند ندارند.
از سوی دیگر در ماههای اخیر در استانهای غربی کشور بخصوص در کردستان و کرمانشاه شاهد پدیده تعمدی جنگل زدایی و برش درختان جنگلهای زاگرس در این خطه هستیم که با مجوز دولتی و عدم رسیدگی سازمان حفاظت محیط زیست ایران در این نقاط جهت منافع تجاری و سود جویی بصورت بی رویه و غیر قانونی صورت میگیرد واز سوی مدیریت ناکارامد استانی و قوه قضائیه و ضابطین قضایی آنها هیچ گونه برخورد یا نظارتی بعمل نمی آید. لذا کمیته دفاع از محیط زیست در کانون دفاع از حقوق بشر در ایران خود را موظف می داند با انعکاس این نقض آشکار حق طبیعی حیات برای محیط زیست ایران در حوزه مسومیت روز افزون حیات وحش و جنگل زدایی، افکار عمومی را متوجه ویرانی و از میان رفتن هرچه بیشتر زیست بوم ایران بنماید.
دو طرح موازی برای نابودی زاگرس/ صدور مجوز برای کوه خواری در کشور
یک کارشناس محیط زیست در گفتگو با مطبوعات اذعان داشت: این روزها همه فعالان و متخصصان حوزه محیط زیست و منابع طبیعی مشغول فعالیت و بیانیه دادن برای نابودی جنگل های زاگرس در مورد قطع درختان، فروختن آنها برای تهیه کاغذ و تبدیل به زغال هستند، در حالی که طرح «زراعت در اراضی زیر اشکوب» با ابلاغیه وزیر جهاد کشاورزی و حمایت منابع طبیعی برخی استان های زاگرس نشین انگار در حال انجام است. قادر رحمان زاده افزود: موضوع مهمی که برای توجیه این طرح ارائه می شود ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای افراد بومی مناطق است، اما همین طرح ناخودآگاه یا در بیشتر مواقع آگاهانه باعث و بانی از بین رفتن منابع طبیعی کشور شده است. این طرح شاید برای ایجاد اشتغال و کمک به قشر کم درامد در نظر گرفته شده است ولی بیشتر افرادی که دنبال این طرح ها هستند، هیچ‌گاه محتاج به چنین درآمدی نیستند. بیشتر افراد سودجویی هستند که از چندی قبل هزاران متر از اراضی ملی کشور را تخریب و آماده برای این طرح کرده‌اند.
وی ادامه داد: معضل بعدی این طرح که در آینده نزدیک گریبان‌گیر کشور خواهد شد، سندهای رسمی است که با نام افراد از طرف منابع طبیعی به شخص داده می شود. این موضوع می تواند امر شخصی‌سازی اراضی ملی به افرادی باشد که قطعا از این پس اراضی ملی را ملک شخصی خود می دانند و امکان کاشت درختان دیگر و استفاده از سموم و حتی ساخت خانه باغ ها و چاه های غیر مجاز را به حد فزاینده‌ای می توانند بالا ببرند.این کارشناس محیط زیست تاکید کرد: تبدیل وضعیت اراضی ملی و طبیعی همواره یکی از مقاصد انسان‌های حریص به‌شمار می‌رود. این طرح باعث شده که امروزه شاهد آن باشیم که عده‌ای با آتش‌زدن عرصه‌های طبیعی به‌دنبال تصرف این اراضی و انجام فعالیت‌های کشاورزی و باغ‌داری در آنها باشند و مجوز و پشتیبانی از ناحیه ارگان هایی که باید بازدارنده باشند، قطعا چنین روندی را تسریع و بیشتر می‌کند.رحمان‌زاده افزود: همچنین طرحی که همزمان برای زاگرس نشینان می تواند مشکل ساز باشد، طرح «کشت در اراضی شیب دار» است. این طرح چندی پیش برای نخستین بار قرار بود در استان کردستان و با واگذاری اراضی جنگلی مخروبه به مردم و تبدیل آن به باغ آن هم با اولویت متصرفان جنگل آغاز شود که با مخالفت بسیاری از فعالان، متخصصان و انجمن‌های علمی کشور متوقف ماند. اما بعدها این طرح به تصویب دولت رسید و قرار شد طبق برنامه ششم توسعه در فاز نخست حدود ۵۰۰ هزار هکتار از مراتع شیبدار از مجموع ۷ میلیون هکتار اراضی مرتعی و شیبدار کشور به متقاضیان واگذار شود.به گفته وی بر اساس این بخشنامه برای تمامی عرصه‌های کشور با هر درصد پوشش گیاهی و حتی مراتع درجه یک با تشخیص کارگروه استانی قابلیت واگذاری و تبدیل شدن به باغ را دارد و مناطقی که پیشتر توسط متصرفان تصرف شده در کمال تعجب به جای بازپس‌گیری در اولویت واگذاری قرار گرفته اند!
این کارشناس محیط زیست در پایان تصریح کرد: این طرح ها به گواه بسیاری از منتقدان می‌تواند اندک ذخایر آبی کشور را هم قربانی توسعه باغ‌ها کرده و در سال‌های آتی به شهرک‌های ویلایی و مسکونی تبدیل کند. طرح هایی که به نوعی آغاز مجدد واگذاری‌های فله‌ای اراضی ملی در کشور و تکرار تجربه تلخ واگذاری میلیون‌ها هکتار از اراضی ملی در دو دهه گذشته در قالب طرح طوبی، فلاحت در فراغت، بوستان خانواده و باغ شهرها است، حالا این بار قرار است با یک عنوان دیگر چوب حراج به منابع ملی بزند و این بار زاگرس قربانی اصلی این طرح ها خواهد بود.
علت تلف شدن گروهی پرندگان در مناطق مختلف ایران
علاوه بر تلف شدن 34 قطعه عقاب در استان فارس که در اثر تغذیه فاسد تلف شدند لاشه های بیشتر از 100 قطعه سار در بوکان کشف شده در حالی که جیره غذایی «سار» دانه گیاهان، گندم و حشرات است، در بررسی های آزمایشی زباله و گوشت در معده این سارها پیدا شده است. شبکه دامپزشکی این آذربایجان غربی نتیجه آزمایش های انجام شده بر روی لاشه تعدادی از این سارها را اعلام کرد که بر اساس آن مسمومیت غذایی عامل اصلی مرگ حدود ۱۰۰ قطعه از این پرندگان در طول هفته جاری بوده است.
این در حالی است که تغییرات الگوی کشت سبب محدود شدن منابع غذایی پرندگانی چون سارها و لک لک ها شده است و به همین دلیل آنها از زباله های انباشت شده در محل های دفن زباله ها تغذیه می کنند.
در این محل، زباله ها فقط بر روی هم تلنبار می شود در حالی که باید زباله ها دفن شده و با یک لایه خاک پوشانده شود تا از دسترس پرندگان و جویندگان خارج شد. با توجه به اینکه در این فصل امکان شیوع آنفولانزای پرندگان وجود دارد، تعدادی از لاشه پرنده های تلف شده جهت بررسی های دقیق تر به دامپزشکی مرکز استان نیز ارسال شد.
رییس اداره حفاظت محیط زیست بوکان گفت: در این فصل از سال درخت های بلوار کردستان شهر بوکان پذیرای هزاران قطعه پرنده سار است؛ حدود ۱۰۰ قطعه از این سارها چند روز قبل در حاشیه این بلوار به دلایل نامعلومی تلف شده بودند. سار معمول در رده سارهای اوراسیایی قرار دارد و طول آن حدود ۲۰ سانتی متر بوده و پرهای آن سیاه و براق است که البته در برخی از اوقات سال خال‌های سفید در آن دیده می‌شود.
معضل فرونشست زمین با هدایت جمعیت به مناطق دیگر
فرونشست زمین پدیده ای است که به علت مصرف بیش از حد منابع آبی زیر زمینی ایجاد می شود؛ به عبارت دیگر وقتی آب سفره های زیرزمینی به سطح زمین کشیده می شود آن بخش از زمین مانند اسفنجی که آب آن کشیده و جمع می شود، فرو می رود و به اعتقاد کارشناسان، در آن صورت زمین مرده است و بازگشت آن به وضعیت اولیه غیرممکن و یا بسیار دشوار خواهد بود.
ایران نیز که کشوری خشک و کم آب است به علت بهره کشی بیش از حد از منابع آبی و عدم مدیریت صحیح آنها چند سالی است با پدیده فرونشست زمین مواجه است به طوری که شاهد بروز این پدیده در ابعاد 40 تا 50 سانتیمتری در دشت های فسا، جهرم و میناب هستیم این در حالی است که بر اساس اعلام اتحادیه اروپا بروز چهار میلیمتر فرونشست زمین در سال یعنی وضعیت بحرانی است.
در ایران از حدود 5۰ سال پیش با ورود فناوری حفر چاه های عمیق، سرعت برداشت از منابع زیرزمینی افزایش یافته است،
این افزایش برداشت را با کاهش حجم مخازن در طول زمان به خوبی می توان مشاهده کرد به طوری که در ۴۷ سال اخیر مخازن زیرزمینی آب کشور با کسری ۱۱۰ میلیارد متر مکعبی مواجه شده‌اند که چیزی حدود ۹۵ میلیارد مترمکعب آن مربوط به ۲۰ سال گذشته است.
مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: فرونشست زمین شامل فرو ریزش یا نشست رو به پایین سطح زمین است که می تواند شامل جابجایی افقی کمی هم باشد، فرونشست می تواند در اثر پدیده های طبیعی زمین شناختی مانند انحلال، آب شدگی یخ ها، تراکم نهشته ها، حرکات آرام پوسته، خروج گدازه از پوسته جامد زمین و یا فعالیت های انسانی نظیر معدنکاری، برداشت آب های زیرزمینی و یا نفت ایجاد شود.
وی با بیان این که فرونشست زمین یک پدیده غیر قابل بازگشت است، تصریح کرد: از این رو باید با روش های مدیریت منابع آب و با مدیریت و کنترل و توزیع جمعیت، مصرف آب در کشور ساماندهی شده و ابتدا سرعت فرونشست به صفر برسد و در نهایت متوقف شود.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی به میزان فرونشست زمین در کشور و مشخصا تهران اشاره کرد و گفت: در ایران به صورت خزنده از حدود اوایل دهه 60 فرو نشست در حال شدت گرفتن است که همه دشت‌ها و مناطق شهری از جمله تهران را تحت تاثیر قرار داده است. رخداد سالانه حدود 25 سانتیمتر فرونشست در دشت جنوب غربی تهران یعنی بعد از ۱۰ سال، 2.5متر کاهش سطح زمین را خواهیم داشت.
زارع افزود: در محدوده شهریار از اوایل دهه 60 حدود 13 متر سطح آب زیر زمینی افت کرده و تقریبا به همین میزان سطح زمین در بیشترین محل ها در جنوب شهر قدس نشست کرده است. البته این مقدار بیشینه مربوط به همه محل ها و کل گستره شهر تهران نیست ولی در همین محدوده پیرامونی شهر تهران حدود 3 میلیون نفر در نواحی در معرض فرونشست زمین قرار گرفته است.
**فرونشست و تحریک گسل ها
«علت فرونشست زمین وجود حدود 50 هزار حلقه چاه غیرمجاز و برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی در محدوده استان تهران است، در محدوده های فرونشست زمین در استان تهران گسل های فعال نیز عبور می کنند که در مطالعات تیم پژوهشی ما احتمال تحریک گسل های فعال در اثر فرونشست زمین مورد بررسی قرار گرفته است ».
زارع گفت: بر پایه پژوهش هایی که در ایالات متحده، به ویژه در ایالت کالیفرنیا ، مشخص شده است هنگامی که میزان تغییرات تنش از حدود 7 درصد از تنش بحران مورد نیاز برای گسیختگی گسل فراتر رود، احتمال تحریک گسل ها وجود دارد.
وی اظهار داشت: مطالعات ما نشان می دهد در بسیاری از نواحی استان تهران چنین میزانی از تغییرات تنش حاصل شده و تحریک گسل ها رخ داده است، البته این الزاما به معنی رخداد بلافاصله زلزله نیست ولی نشان می دهد که زمینه رخداد زمین لرزه در گسل های فعال، فعال شده ، گسل هایی که بدون رخداد فرونشست زمین نیز توانایی رخداد زمین لرزه را دارند.
**برون رفت از پدیده فرونشست زمین
مسعود شفیعی رییس سازمان نقشه برداری کشور نیز درباره فرونشست زمین و راهکارهای مقابله با این مساله گفت: نرخ فرونشست لزوما به معنای خطر پذیری نیست، درست است در برخی از نهادهای بین المللی عددهایی را به عنوان محدوده بحران مشخص کرده اند اما تمام آنها با شرایط سرزمینی، تراکم جمعیت، میزان ساخت و سازها و ساختار زمین ساختی ارتباط دارد.
وی اظهار داشت: بنابراین با توجه به این تعریف نمی توان گفت که ما در فرونشست رکورد دار هستیم اما این به آن معنا نیست که وضعیت خوبی داریم و جای نگرانی وجود ندارد، بلکه تاکید من بر این است که حرف های فاقد مبنا و پشتوانه علمی بیان نکنیم.
رییس سازمان نقشه برداری کشور تاکید کرد: مساله مهم میزان خطر پذیری چنین پدیده ای و مکان بروز آن است که اهمیت بیشتری دارد، مثلا فرونشست چهار سانتیمتر در محل فرودگاه بسیار خطرناک تر از 40 سانتیمتر در یک دشت لم یزرع است بنابراین مکان بروز این پدیده از لحاظ خطرپذیری بسیار مهم است.
شفیعی ادامه داد: با توجه به شرایطی که کشور ما از لحاظ استفاده از منابع آبی دارد پذیرش چنین موضوعی به عنوان یک چالش غیر قابل انکار است و جزو چالش های جدی کشور محسوب می شود و وزارت نیرو هم به عنوان متولی آب کشور به این موضوع واقف است.
وی به برداشت بیش از حد آب از سفره های زیر زمینی هم اشاره کرد و افزود: چندی پیش در سفری که به قم داشتم مسوولان اظهار می کردند چاه های مجاز عامل بیش از 90 درصد به وجود آمدن فرونشست در قم است، به عبارت دیگر، علت مشخص است اما چاره ای نیست و الگوی کشت و سبک زندگی ما در کنار هم موجب شد چنین مشکلی پیش آید.
**تغیییر سبک زندگی
رییس سازمان نقشه برداری کشور به راهکارهایی برای کنترل پدیده فرونشست اشاره کرد و گفت: اینکه بگوییم می شود مدیریت کرد تا برگردیم به شرایط قبل و یا اینکه بگوییم مثلا جایی که دو متر کاهش ارتفاع داشته دوباره به حالت اولیه برگردد، بسیار سخت و شاید غیر ممکن است اما اولین گام این است که بیاییم راهکارها و روش هایی برای تغییر سبک زندگی و یا الگوی کشت پیدا کنیم.
شفیعی تاکید کرد: باید توجه داشته باشیم که اگر بی درنگ این کار را متوقف کنیم بحران های اجتماعی به وجود می آورد بنابراین ابتدا باید راهکار پیدا کنیم که چه کاری می توانیم انجام دهیم تا زندگی مردم اینقدر به برداشت آب های زیرزمینی وابسته نباشد.
**جمع آوری سیلاب ها
وی همچنین گفت: بخش زیادی از کمبودهای آبی خود را به راحتی از مخازن زیرزمینی جبران می کنیم در واقع راحت ترین راه برای ما حتی در شهرهای شمالی کشور که منابع آبی قابل قبول و مناسبی در اختیار دارند، رفتن به سمت برداشت آب های زیر زمینی است.
رییس سازمان نقشه برداری کشور با تاکید بر این که این مدل را باید تغییر دهیم، افزود: می توان از روش هایی مانند احیای قنات و جمع آوری آبهای روان استفاده کنیم، امروزه شاهد وقوع سیلاب های زیادی در کشور هستیم که به راحتی هدر می روند در حالی که می توان با جمع آوری آنها حجم زیادی از آب را مدیریت و ذخیره کرد.
**هدایت جمعیت به سمت منابع آبی
شفیعی با اشاره به پراکندگی نامناسب جمعیتی در کشور گفت: امروزه بحثی جدی درباره نحوه پراکندگی جمعیتی در کشور مطرح است، بسیاری از جمعیت کشور در دامنه های زاگرس در کویر مرکزی و در شمال پراکنده اند البته در شمال کشور جمعیت به درستی در کنار آب استقرار یافته است، اما در سواحل جنوبی کشور در خلیج فارس و دریای عمان کمترین میزان استقرار جمعیت را داریم.
وی اظهار داشت: انتقال آب به عنوان یکی از راهکارهای رفع مشکل کم آبی یک منطقه در کشور مطرح است در حالی که می توان به جای انتقال آب، جمعیت را به سمت منابع آبی سوق داد، البته تمام این کارها به برنامه ریزی های اصولی و بلند مدت نیاز دارد در غیر اینصورت پایدار نخواهد بود.
رییس سازمان نقشه برداری کشور تاکید کرد: البته اگر این طرح با موفقیت هم اجرا شود اما الگوی مصرف ما در منابع آبی تغییر نکند نمی توان گفت که به سمت منابع پایدار حرکت کرده ایم، بنابراین اصلاح الگوی مصرف بسیار مهم و تاثیر گذار است.
شفیعی ادامه داد: بنابراین باید الگوی استقرار جمعیت تغییر کند و بر اساس آن جمعیت به سمت مناطقی که تنوع منابع آبی در آنها بیشتر است هدایت شوند زیرا در این صورت امنیت آبی ما بیشتر خواهد شد و برای آن بخش از سرزمین که خطر پذیرتر است حاشیه امنیتی به وجود می آید که در طولانی مدت نگرانی هایی مانند فرونشست در آنها کمتر می شود.
** کاهش و متوقف کردن میزان برداشت آب از سفره های زیر زمینی
وی خاطرنشان کرد: توقف یا کاهش تدریجی میزان برداشت از سفره های آب زیر زمینی هم یک راهکار است. متاسفانه الگوی کشت و مصارف زراعی ما به آب وابستگی زیادی دارد. الان کشاورزان و دست اندرکاران این بخش اذعان دارند که قیمت تمام شده محصولی مانند هندوانه یا برخی محصولات جالیزی که مصرف آب بسیار بالایی دارند و در بازار عرضه یا صادر می شوند به مراتب از ارزش آبی که از دست می دهیم کمتر است بنابراین هیچ صرفه اقتصادی ندارد.
**ارتباط شهرهای حرارتی با فرونشست نیازمند مطالعات بیشتر
رییس سازمان نقشه برداری کشور درباره ارتباط شهرهای حرارتی و بروز پدیده فرونشست نیز گفت: قطعا ایجاد شهرهای حرارتی موجب بالا رفتن مصرف آب و به دنبال آن بروز فرونشست می شود اما اینکه چقدر ربط داشته باشد نمی شود اظهار نظر دقیقی کرد، به هر صورت پدیده فرونشست مولفه های مختلفی دارد که درجه حرارت هوا هم یکی از آنها است.
شفیعی افزود: طبیعی است در کلانشهرهایی مانند تهران، گرم شدگی زمین فقط به میزان تابش نور خورشید و فصول ارتباط نمی یابد بلکه عوامل تشدید کنندگی مانند تردد خودروها، فعالیت های انسانی و تغییر اقلیم هم می تواند در فرونشست تاثیر گذار باشد.
وی تاکید کرد: اما مشخصا آن چه تاثیر مستقیم بر بروز فرونشست زمین می گذارد آبی است که از زیر سطح زمین در اعماق حداقل 200 متری از دست می دهیم چون عمق سفره هایی که از آنها برداشت می کنیم بین 100 تا 300 متر است بنابراین باید آن را کنترل کنیم.
فاضلاب مسکن مهر پردیس سد ماملو را تهدید می کند
عزیز میکائیلی روز پنج شنبه در جمع خبرنگاران اظهار داشت: برای فازهای 11 و 7 مسکن مهر شهر پردیس تصفیه خانه فاضلاب پیش بینی نشده است که تهدید جدی برای سلامت مردم منطقه محسوب می شود.
وی در ادامه با اشاره به پسابهای خام فاضلاب و فلزات تصفیه نشده آبکاری های منطقه خاطر نشان کرد: به دلیل عدم توجه به زیر ساخت‌های زیست محیطی، شاهد به خطر افتادن سلامت مردم در حوزه امنیت و سلامت آب هستیم، بر اساس نتایج آزمایشات عناصر موجود در پساب تصفیه نشده فاضلاب شاهد شاخص‌های میکروبی و فلزات سنگین خطرناک هستیم.
رئیس اداره محیط زیست شهرستان پردیس گفت: وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب بخشی از تعهدات خود را با ساخت یک مدول تصفیه خانه فاضلاب انجام دادند و بخشی از فاضلاب به سمت تصفیه خانه هدایت می شود، سازمان حفاظت محیط زیست در راستای اهداف زیست محیطی جهت تاسیس تصفیه خانه دوم همکاری لازم را داشته با نگاهی مثبت پروژه ها را ارزیابی و مجوز زیست محیطی را برای ساخت مدول دوم تصفیه خانه فاضلاب صادر کرده و این پروژه در حال ساخت است.
میکائیلی با اشاره به عدم رعایت تشریفات اداری و در ساخت فاز8 مسکن مهر بدون در نظر گرفتن رای دیوان عدالت اداری در خصوص ساخت و ساز در این فاز خاطر نشان کرد: دیوان رای ابطال صادر کرده و با توجه به ورود دستگاه قضا و سازمان بازرسی، هر گونه تصمیم گیری و اصلاح هندسی در مورد این فاز در سطح ملی و کلان انجام می‌شود
**پسماندهای پزشکی در پردیس متولی ندارد
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پردیس گفت: شبکه بهداشت و سازمان نظام پزشکی متولی بی خطر سازی پسماندهای پزشکی هستند که متولیان به وظیفه خود درست عمل نمی کنند.
میکائیلی در ادامه افزود: پسماند های پزشکی به صورت رها شده داخل سطل های زباله داخل شهر تخلیه می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به خطر پسماندهای پزشکی اظهار داشت: افرادی به صورت غیر مجاز و با دست بی حفاظ به مبادرت به تفکیک پسماندها می‌کنند و در معرض جراحت، بیماری با زباله های پزشکی قرار دارند و انتقال بیماری‌های عفونی توسط این افراد به دیگران دور از انتظار نیست.
شهرستان پردیس که در شرق پایتخت قرار دارد بر اساس آمار سال 95، 170 هزار نفر جمعیت دارد.
پرندگان مهاجر قربانی زیاده‌خواهی انسان‌ها می‌شوند
سالانه بیش از ۱۲۰ گونه پرنده مهاجر آبزی و کنارآبزی از ابتدای پاییز تا انتهای زمستان به تالاب‌های استان گلستان سفر می‌کنند اما به جای میزبانی شایسته، شکار می شوند.
استان گلستان دارای حدود ۳۰ هزار هکتار منابع آب برای زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجری است که هر ساله از مناطق شمالی سیبری و اسکاندیناوی به استان گلستان و به ویژه تالاب‌های بین المللی گمیشان، آلاگل، آجی گل و آلماگل سفر می‌کنند.
مطابق آمار منتشره از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان سال گذشته ۳۶۵ هزار و ۴۵۶ پرنده مهاجر از جمله قوها، غازها، اردک‌ها و پلیکان‌ها از گونه‌های کنارآبزی و بالابان، کرکس مصری، اردک سرسفید و عروس غاز که از گونه‌های در معرض انقراض هستند در گلستان سرشماری شدند.
در سال‌های ۹۵ و ۹۶ با شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان، شکار پرندگان در گلستان ممنوع شد و امسال هم کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان گلستان با صدور پروانه شکار در گلستان مخالفت کرد.رئیس کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان گلستان اظهار کرد: اداره کل محیط زیست گلستان طرحی را به کارگروه سلامت آورد تا بتوانند مطابق سنوات گذشته برای افراد دارای سلاح شکاری، پروانه شکار صادر کند که این موضوع مورد مخالفت کارگروه قرار گرفت و مصوب نشد.
عبدالرضا چراغعلی از پرندگان مهاجر به عنوان سرمایه‌ها و آینده گردشگری استان نام برد و افزود: از سال‌های دور پدران و اجداد ما میزبان شایسته‌ای برای این میهمانان که ارزش بالایی دارند، بودند و شایسته نیست ما هم‌اکنون برای تفریح به این پتانسیل‌های گردشگری لطمه بزنیم.
عصر تفریح با شکار پرندگان به پایان آمده
وی ادامه داد: دیگر عصر تفریح با شکار پرندگان به پایان آمده است و اگر هم عده‌ای به دلیل نیازمندی و امرار معاش پرندگان مهاجر را شکار می‌کنند، متعهد می‌شویم از محل کمک خیّرین تأمین جایگزین کنیم.عصر تفریح با شکار پرندگان به پایان آمده است و اگر هم عده‌ای به دلیل نیازمندی و امرار معاش پرندگان مهاجر را شکار می‌کنند، متعهد می‌شویم از محل کمک خیّرین تأمین جایگزین کنیمرئیس کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان گلستان گفت: استان گلستان یکی از قطب‌های تولید گوشت مرغ کشور است و آنفلوانزا تهدید جدی برای اشتغال، صنعت و اقتصاد استان و کشور است.وی اضافه کرد: به دنبال ایجاد نهضتی برای تحویل سلاح‌هایی که در دست مردم استان است هستیم، چرا که معتقدیم هیچ نیازی نیست در خانه‌ها سلاح باشد.
چراغعلی خاطرنشان کرد: ما معتقدیم در فرآیندی باید تمام سلاح‌های مجاز و پروانه‌دار جمع‌آوری شود و امیدواریم با کمک اصحاب رسانه، چهره‌های فرهنگی و شاخص استان و اجرای طرح ممنوعیت شکار در استان به این مهم دست یابیم.
هرچند رئیس کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان بر اجرای طرح ممنوعیت شکار پرندگان در گلستان اصرار دارد و معتقد است عصر تفریح با شکار پرندگان به پایان رسیده اما مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان اعتقاد دارد که عدم صدور پروانه شکار راه مطمئنی برای جلوگیری از شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان نیست و تهدید هم محسوب می‌شود.
امیر عبدوس اظهار کرد: صادر نشدن پروانه شکار در سال گذشته مصوبه ستاد ملی مقابله با آنفلوانزای مرغی بود اما امسال این ستاد چنین مصوبه‌ای نداشت.
وی با تأکید بر اینکه تصمیم‌گیری در خصوص صدور پروانه شکار در سطح ملی انجام می‌شود و نمی‌توانیم برای ممنوعیت شکار در گلستان در کارگروه سلامت استان تصمیم‌گیری کنیم، گفت: اگر موضوع صدور پروانه شکار در کارگروه سلامت استان مطرح شد از این باب بود که کارگروه سلامت و دستگاههای متولی در جریان باشند که امسال ممنوعیتی برای صدور پروانه شکار در سطح ملی وجود ندارد و هم دستگاههای متولی در جریان باشند و هم اگر توصیه و یا الزاماتی در این زمینه هست، اعلام کنند.
هیچ نمونه مشکوکی در گلستان تایید نشد
مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان افزود: در کارگروه سلامت به ما گفتند دو هفته صبر کنید ببینیم در طیور وحشی استان نمونه مبتلا مشاهده می‌شود یا خیر و در این مدت هم ما تمام نمونه‌های مشکوک را به دامپزشکی ارسال کردیم و هیچ نمونه‌ای در طیور وحشی ما تایید نشده است.
عدم صدور پروانه شکار هیچ راهکار مطمئنی برای مقابله با آنفلوانزا نیست بلکه تهدید است چراکه وقتی ما پروانه شکار صادر نمی‌کنیم، شکارچی بدون کنترل و نظارت ما وارد شکار می‌شودوی با بیان اینکه حتی در استانهای همجوار که نمونه مبتلا به آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در طیور وحشی مشاهده و اثبات شده بود هم پروانه شکار صادر شده است، ادامه داد: ما عملاً پس از ۱۷ روز (از ۱۴ آذر) مبادرت به صدور پروانه کردیم و پروانه‌های صادره تا پایان مهلت‌شان (۴۵ روز پس از صدور پروانه) دارای اعتبار هستند.وی به دلایل صدور پروانه شکار در سالجاری اشاره و بیان کرد: مجموعه کارگروه‌ها در سطح ملی به این نتیجه رسیدند که عدم صدور پروانه شکار هیچ راهکار مطمئنی برای مقابله با آنفلوانزا نیست بلکه تهدید هم هست چراکه وقتی ما پروانه شکار صادر نمی‌کنیم و هیچ آموزشی به شکارچی نمی‌دهیم، شکارچی بدون کنترل و نظارت ما وارد شکار می‌شود و ماهم به شکارچی دسترسی نداریم.
عبدوس تصریح کرد: صدور پروانه شکار باعث شد ما امسال به همه شکارچیان دسترسی پیدا کرده و برای نخستین بار در کشور برای همه آنها کارگاه آموزشی برگزار کنیم و توصیه‌ها و الزامات را به گوششان برسانیم و خیلی از اهداف‌مان را که در ارتباط با فرهنگسازی برای کنار گذاشتن شکار و تبدیل اسلحه شکارچیان به دوربین عکاسی است، به آنها منتقل کردیم.
وی با اشاره به اینکه در هفته نخست حدود سه هزار پروانه شکار پرندگان خشکی‌زی و آبزی در گلستان صادر شد، گفت: همه کسانی که تاکنون پروانه شکار دریافت کرده‌اند حداقل سه ساعت دوره آموزشی گذرانده‌اند و شکار پرندگان آبزی تا پایان بهمن‌ماه و پرندگان خشکی‌زی تا ۱۵ بهمن‌ماه در استان ادامه دارد.
عبدوس در پایان متذکر شد: صادر نشدن پروانه شکار هیچ کمکی به عدم شیوع آنفلوانزا نمی‌کند و موضوع پرندگان وحشی از طیور اهلی اهلی جداست و انتقال آنفلوانزای فوق حاد پرندگان از طیور وحشی به اهلی در استان کاملاً منتفی است.
هرچند آمار مشخصی از تعداد پرندگان مهاجری که با صید و شکار در گلستان قربانی می‌شود وجود ندارد اما آن‌چه مشخص است اینکه هنوز حیات وحش و پرندگان قربانی زیاده‌خواهی ما انسان‌ها می‌شوند.
کانون دفاع از حقوق بشر در ایران
کمیته دفاع از محیط زیست
